Groep 1 en 2
Onderbouw
In groep 1 en 2 wordt de basis gelegd van alle vaardigheden die de kinderen aan het eind van groep 8 geleerd hebben. Het gaat hierbij niet alleen om taal- en rekenvaardigheden of motorische en sociaal-emotionele vaardigheden, maar ook om het vermogen van de kinderen om zich de pijlers van het Daltononderwijs, o.a vrijheid/verantwoordelijkheid, zelfstandigheid en samenwerking, eigen te maken.
Beginnende kleuter
De kleuters krijgen, wanneer zij binnenkomen in groep 1, een half jaar ontwikkelingsgelegenheid, dat wil zeggen: zij krijgen de rust en ruimte om te wennen, zich de regels en routines eigen te maken en zich vertrouwd en zelfverzekerd te voelen binnen de groep.
Er wordt in deze periode geobserveerd wat de beginnende kleuter kan, welke voorkeuren hij/zij heeft en hoe het met zijn/haar welbevinden is binnen de groep. Dit gaat beter als het gekoppeld wordt aan een ander kind dat hem/haar wegwijs maakt. Hiervoor gebruiken we het maatjessysteem. Kinderen leren hulp te vragen en te bieden. Dit is het begin van samenwerken, maar ook van het respecteren van elkaar.
Er is niet altijd een half jaar nodig voordat de jongste kleuter vertrouwd is met het reilen en zeilen in de groep. Het kind doet op zijn/haar eigen manier overal actief aan mee: de één gaat al in de gaten houden welke dag het is, de ander heeft al een voorkeur voor een huishoudelijke taak of probeert al de weektaak in te vullen. Wanneer een kind toe is aan wat extra uitdaging, geeft het dat over het algemeen zelf aan, maar de leerkracht zal ook het niveau van het kind bepalen naar aanleiding van observaties.
Observeren
Op de van Bommelschool wordt vanaf groep 1 tot november groep 3 gewerkt met het observatiesysteem Kijk!. Na zes weken hebben wij een kennismakingsgesprek met de ouders van de nieuw ingestroomde leerling. Tijdens dit gesprek worden de observaties uit Kijk! besproken.
Leerstofaanbod
Omdat kinderen het meeste leren wanneer zij betrokken zijn, wordt er gezorgd dat er aantrekkelijke materialen voor de kinderen ter beschikking zijn. Maar dit is niet alles. In groep 1 en 2 wordt altijd gewerkt in thema’s waarbij de kinderen zoveel mogelijk betrokken worden bij een onderwerp. Natuurlijk zijn er de vaste thema’s zoals: de kinderboekenweek, Sint, Kerst, de seizoenen. Ook zijn er thema’s die door de kinderenof door de leerkrachten worden ingebracht.
In groep 1 en 2 werken we met de 'Sil op school'. Dit is een methode die allerlei thema’s heeft uitgewerkt, waarbij alle ontwikkelingsgebieden aan bod komen: voorbereidend taal, rekenen en de sociaal-emotionele ontwikkeling. De vakken muziek, beeldende vorming en bewegen komen ook bij elk thema aan bod.
Er wordt voor een passend aanbod gezorgd waarin elk kind zich kan ontwikkelen op zijn of haar eigen niveau.
De inloop
Elke ochtend starten we met de inloop. Elke dag staat er een ander ontwikkelingsgebied centraal, waarin elke leerling op zijn of haar eigen niveau het werkje maakt.
De weektaak
In de kleutergroep wordt er al gewerkt met een weektaak. Hierop staan werkjes die gedurende week gedaan worden. Wanneer een taak klaar is, moet hij afgestreept worden met de kleur van de dag. Om de kinderen al kennis te laten maken met het reflecteren op eigen werk, kunnen zij daarbij kiezen of zij het werk leuk, niet leuk of moeilijkvonden. Hiervoor staan per taak drie bijpassende ‘smileys’.
Geletterdheid
De geletterdheid van kinderen is een continu proces.Voordat de kinderen op school komen zijn zij al gestart met die ontwikkeling. Zo kunnen de meeste kinderen wanneer zij op school komen al aandachtig naar een verhaaltje luisteren en ervan genieten. Ook kunnen ze al wat navertellen uit een verhaal.De school bouwt op deze ontwikkeling voort, zodat de kinderen interesse krijgen voor de schriftelijke taal.Onderzoek heeft uitgewezen dat taalvaardigheden van jonge kleuters samenhangen met het gemak waarmee ze later gaan lezen en spellen.Bij jonge kinderen gaat het dan om bijvoorbeeld het na kunnen zeggen van zinnen, na kunnen vertellen van een verhaal of het snel kunnen benoemen van plaatjes.Bij oudere kleuters gaat het onder andere om het kunnen verdelen van woorden in stukjes of letters, het kunnen “plakken” van woordstukjes of letters tot een woord en het kunnen rijmen.Er is ontdekt dat kinderen met dyslexie minder voorkomen waar in de groepen 1 en 2 meer wordt gedaan aan de ontwikkeling van de taalvaardigheid van de kinderen.
Praktijk
In de klas werken we aan de ontwikkeling van taalvaardigheden door kinderen op allerlei manieren kennis te laten maken met de geschreven taal. Bijvoorbeeld:
-
eenverlanglijstje maken voor Sinterklaas
-
kinderen leren zelf hun naam schrijven
-
kinderen leren elkaars namen herkennen
-
de letter van de week
-
de lettermap
Ook doen we allerlei oefeningen, individueel of in de groep om het auditieve geheugen te versterken, wat belangrijk is voor het automatiseren van het geleerde.
Voorlezen
Eén activiteit voor het ontwikkelen van de taalvaardigheid willen we eruit lichten, omdat het van wezenlijk belang is dat het veel en goed gedaan wordt. Dat is het voorlezen.
Het voorlezen is op de eerste plaats belangrijk, omdat de kinderen zo leren te genieten van verhalen. Maar verder leren zij de bedoeling van teksten en de structuur ervan te (her)kennen.
Hardop denken over verhalen geeft inzicht in het lees- en schrijfproces.
En bij dat hardop denken komen we op het interactief lezen. Want dat is de manier van lezen waarvan de kinderen het meest opsteken. Ze denken mee in het verhaal en mogen dat ook hardop doen. Zo kan er aan de hand van de kaft al samen gekeken worden waar het verhaal over zal gaan. Moeilijke woorden worden besproken tijdens het lezen, er kan worden gepraat over bedoelingen van de schrijver of betekenissen van situaties. Ook is het leerzaam om de kinderen op een bepaald punt in het verhaal te laten denken over de afloop ervan.
Na afloop kan hier dan nog op teruggekeken worden. Tenslotte vertellen de kinderen in eigen woorden nog eens het verhaal na.
Op deze manier steken de kinderen veel op van het lezen van boeken of verhalen.
Misschien kunt u dit thuis ook eens uitproberen met uw kleuter.
Extra activiteiten
Tenslotte willen we enkele extra activiteiten noemen:
- Computerles: elke week is er voor elke leerling van groep 1 en 2 een kwartier computerles waarbij ze ervaring kunnen opdoen met het gebruik van de computer. Daarbij worden er programma’s gebruikt die speciaal ontworpen zijn voor kleuters en waarbij ze, oplopend in niveau allerlei vaardigheden kunnen oefenen.
- Voorlezen door groep 8: elke vrijdagochtend lezen de leerlingen van groep 8 uit een prentenboek voor aan 1 of 2 kleuters. Voor de kleuters een extra taalimpuls en geweldig om aandacht te krijgen van de oudste leerlingen, waar zij zo tegenop zien!
- Bibliotheek: elke maand komt er iemand van de bibliotheek langs om een activiteit te doen in de klas. Daarnaast lenen wij ook boeken per aangeboden thema.Dit is ondersteunend voor ons taalonderwijs.